ترکیه را با استانبول، امارات را با دبی و اخیراً عربستان را با شهر نئوم در سواحل دریای سرخ در نزدیکی بندر جده می‌شناسند. هیچ یک از این شهرها، پایتخت سیاسی کشور خود نیستند اما تبدیل به برند و هویت کشور خود شده‌اند. چرا بندرکنگ نتواند؟!
به مناسبت روز دانشجو، بنیاد نخبگان هرمزگان برنامه بازدید از بندر کنگ را تدارک دیده بود که من نیز مهمان بودم. این بازدید با هدف آشنایی دانشجویان و نخبگان استان، با ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های این بندر تاریخی برگزار شد. در این یادداشت سعی کرده‌ام نکات مهمی که از این بازدید متوجه شدم را به رشته تحریر درآورم.
اصالت کنگ از تغییرات سیر زمانی در امان مانده‌است؛ اگر از من بپرسید چکیده و اصالت هرمزگان را کجا می‌توان یافت؟ با احترام به کلیه شهرها و جزایر استان هرمزگان، بی‌درنگ خواهم گفت: «کنگ!»
مورخان قدمت کنگ را نزدیک به ۳۰۰۰ سال تخمین می‌زنند و با توجه به قرارگیری در کنار شاخاب پارس (خلیج فارس کنونی) همواره مرکز تجارت و صید بوده است که بعضاً از آن به عنوان مروارید خلیج‌فارس نیز یاد می‌شود. کنگ با توجه به مزیت مرکز تجارت و صید بودن آن، دور از چشم استعمارگران نمانده است و انگلستان و پرتغال دوره‌هایی بر این بندر تسلط داشته‌اند به نحوی که هنوز آثار و بقایی از قلعه پرتغالی‌ها باقی مانده است. البته که استعمار عملی مذبوحانه بوده اما اگر دیدگاه آلفرد ماهان، استراتژیست دریایی، مبنی بر اینکه «دریاها، مهم‌ترین عامل جهت کسب قدرت یک ملت است» را مورد مطالعه قرار دهیم می‌بینیم این استعمارگران با درک این موضوع نسبت به استعمار و تسلط بر بنادر در کشورها روی آورده‌اند. نکته اینکه حتی امروزه نیز ۹۰ درصد تجارت جهانی از طریق دریاها و بنادر صورت می‌گیرد و دریاها و اقیانوس‌ها سهم بسزایی در امنیت غذایی بشر دارند.
از جمله مواردی که نظرم را جلب کرد هنر و دانش لنج‌سازی مردمان این بندر است. لنج‌سازی را هنر می‌دانم از آن لحاظ که ساخت سازه‌‌ای شناور روی آب با قابلیت حرکت روی این حجم از آب و حمل بار و مسافر و صید به معنی واقعه کلمه از هنر‌های بشر است و بُعد دانش آن از آن لحاظ که ساخت یک لنج، البته که علم، دانش و محاسبات زیادی می‌طلبد که این دانش و هنر نسل به نسل از سالیان قبل توسط مردم این دیار سینه به سینه به نسل‌های بعدی منتقل شده‌است. هنر و دانشی که متأسفانه با توجه به غفلت مسئولین، کشورهای کوچک حاشیه جنوبی خلیج‌فارس با هزینه زیاد تبلیغات و استفاده از کوتاهی و غفلت مسئولین ما به دنبال مصادره کردن آن به نام خود هستند.
مورد دوم بافت تاریخی فرهنگی شهر! باور کنید هیچ کلمه‌ای نمی‌تواند حس قدم زدن با لباس بندری و زدن برقع بر چهره در کوچه‌های پر از گل و گلدان کنگ با بادگیرهای برافراشته به سمت آسمان آبی و پاک را توصیف کند. لذا سخنم در این خصوص را کوتاه می‌کنم.
نکته سوم، مهم‌ترین نکته و البته خوشمزه‌ترین نکته! حکایت کشتی‌بان و دانشمند نحو را با مضمون «عمرت بر فناست!» قطعاً شنیده‌اید. با الهام از این داستان و به سبک بلاگرهای اینستاگرامی می‌گویم:«کنگ اومدی و گبولی امتحان نکردی؟ عمرت بر فناست!». گبولی، غذای مختص هرمزگان، ترکیبی از پلو، گوشت مرغ و قرمز است که طعم و عطر ادویه خاص آن، جلوه بی‌نظیری به آن می‌دهد.
شهر کنگ اساساً بر اساس تجارت و صید شکل گرفته است. اما منابع و آبزیان دریا اگر درست مدیریت نشود، روزی تمام خواهد شد همان طور که نفت تمام خواهد شد. مسیرهای جدید دریایی احداث خواهد شد و تجار به دنبال ایجاد راه‌ها و مسیرهای ارزان‌تر و سریع‌تر برای انتقال کالا و بار خود خواهند بود لذا ممکن است روزی، دیگر کنگ مرکز تجارت نباشد؛ اگر که مسئولین مشابه اکثر مواقع «غفلت» کنند.
کنگ با فرهنگ غنی آن همیشه کنگ خواهد ماند. با همین بافت و همین مردم بافرهنگ و آب‌وهوای مطبوع و پاک. لذا بهترین عامل برای توسعه کنگ، توجه به مبحث گردشگری است. چه داخلی و چه خارجی! البته که کارهای خوب و زیادی در این بندر صورت گرفته‌است که بایستی قدردان کلیه کسانی که زحمت کشیده‌اند بود و این‌ها را نادیده گرفت؛ اما آیا از پتانسیل این بندر بهره کامل برده‌ایم؟ این شهر چه میزان بازدیدکننده در سال دارد و آیا امکان تعداد بازدیدکنندگان این شهر درخور پتانسیل و ظرفیت این شهر هست؟ از نظر نگارنده کنگ باتوجه به موارد گفته شده قابلیت مطرح شدن به عنوان یک شهر در قواره جهانی را دارد. شهر جهانی کنگ! ترکیه را با استانبول، امارات را با دبی و اخیراً عربستان را با شهر نئوم در سواحل دریای سرخ در نزدیکی بندر جده می‌شناسند. هیچ یک از این شهرها، پایتخت سیاسی کشور خود نیستند اما تبدیل به برند و هویت کشور خود شده‌اند. چرا کنگ نتواند؟! در حالیکه همواره می‌گوییم نفت رو به پایان است و اقتصاد متکی به نفت شکست خواهد خورد؛ چرا نبایستی از ظرفیت گردشگری سواحل جنوب و بنادر خود استفاده کنیم؟! گردشگری یک مقوله رفاهی است و اساساً یک گردشگر با جیب پر از پول به سفر می‌رود! یعنی به عبارتی هر گردشگر، یک عابربانک است! یک گردشگر از بدو ورود به مقصد با هر وسیله نقلیه و روشی اعم از هوایی، ریلی و زمینی و آبی تا هنگام ترک مقصد گردشگری، فقط برای هزینه کردن و لذت بردن آمده است. لذا چه بهتر با برنامه‌ریزی و احرای برنامه، بتوان اقتصاد شهری مثل کنگ را با جذاب کردن سفر و ماندگاری بیشتر گردشگر در شهر و هزینه کردن وی در شهر، بنا و استوار کرد. هر چه گردشگر بیشتر، در نتیجه اقتصاد مردم محلی و بومی قوی‌تر خواهد شد. تهیه این امکانات و جذابیت‌ها همت نهادهای مختلفی مثل سازمان بنادر و دریانوردی، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و شهرداری‌ها و سازمان‌های مردم نهاد به عنوان نمایندگان محلی را می‌طلبد!
از این رو پیشنهادات زیر به عنوان ایده‌های اولیه جهت توسعه گردشگری و جهانی‌سازی کنگ ارائه می‌شود:
- ساخت اسکله تفریحی اختصاصی برای لنج‌ها جهت سرو وعده غذایی، گشت دریایی و اجرای برنامه‌های شاد و متنوع
- برگزاری جشنواره ملی لنج‌ها با هدف حفظ این میراث فرهنگی
- ثبت، تبلیغ و برندسازی جهانی غذای گبولی به عنوان غذای مختص هرمزگان یا شهر کنگ
- حمایت بیش از پیش از سرمایه‌گذاران جهت احداث اقامتگاه‌های بومی و مدرن در شهر
- ساخت بازارچه‌های بومی و مراکز تجاری مدرن جهت تقویت اقتصاد مردم و نیز اشتفال‌زایی برای ایشان
- حمایت از سرمایه‌گذاران دولتی و خصوصی جهت احداث رستوران‌ها و مراکز تقریحی متنوع
- حمایت از کسب‌وکارها جهت احداث کلوپ‌های ورزشی و تقریحی آبی و ساحلی و نیز غواصی با توجه به شفافیت آب غرب هرمزگان
شکیلا لشکری/ عضو بنیاد نخبگان هرمزگان و کمیته تبلیغات کنفرانس